HAMİLE KALAMAMA (İNFERTİLİTE)
İnfertilite, 1 yıllık süreç sonunda korunmasız düzenli cinsel ilişkiye rağmen gebelik oluşmaması olarak tanımlanmakta ve çiftlerin %15’inde karşımıza çıkmaktadır. Coğrafi farklılıklar, çevresel etkenler, kültürel ve sosyoekonomik özelliklere bağlı olarak rastlanma sıklığı bazı bölgelerde %30’lara kadar yükselebilmektedir. İnfertiliteyi ‘çiftlerin hastalığı’ olarak tanımlamak ve değerlendirmek gerekir. DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) standart tanı protokollerine göre, infertil çiftlerde kadına ait nedenler %40-45, erkeğe ait nedenler %30-40, tanısal yöntemlerle sebebi aydınlatılamayan ve açıklanamayan infertilite olarak tanımlanan grup %10-15 oranında bildirilmektedir.
Primer (birincil) infertilite daha önce hiç gebelik oluşmayan bir çifti tanımlarken, sekonder (ikincil) infertilite ise geçirilmiş bir gebeliği takiben tekrar bir gebelik oluşamaması durumu olarak tanımlamaktadır,
İnfertil Çiftlerin Değerlendirilmesi
Çocuk istemi ile başvuran çiftlerin öyküsü detaylı alınmalıdır. İnfertilite süresi, seksüel öykü, ader (menstürasyon) düzeni, sigara, alkol, ilaç kullanımı, sistemik hastalıklar, ağrılı adet, ağrılı cinsel ilişki, memeden süt gelmesi, anormal servikal ‘smear’ sonucu, geçirilmiş operasyonlar, cinsel yolla bulaşan hastalık öyküsü, tiroit hastalıkları, mesleği, daha önce uygulanan infertilite tedavileri öğrenilmelidir. Çiftlerin hayat tarzı, beslenme alışkanlıkları, aşırı kilo alımı ya da kilo kaybı, aşırı fiziksel aktivite gibi değiştirilebilir faktörler de değerlendirmeye alınmalıdır. Hastamızın yaşı ve ailede erken menopoz öyküsü olup olmadığı önemlidir. Jinekolojik muayene ile vagina ve rahim ağzı muayene edilmeli, anatomik ve konjenital (doğumsal) patolojiler (sorunların)açısından değerlendirilmelidir. Ardından laboratuar ve görüntüleme testleri yapılır. Bu testlerin detaylarına girmeden isimlerini söyleyeceğim.
- Adetin 3. Ve 21. Günü hormon testi
- İlaçlı rahim ve tüp filmi (HSG)
- Ultrasonografik inceleme
- Erkek için sperm analizi
- Yumurtalık rezerv testleri
İnfertilite Nedenleri
Erkek faktör: Sorun erkek kaynaklıdır spermlerde yapısal, sayısal veya işlevsel bir bozukluk vardır.
Ovulatuar disfonksiyon: Yumurta üretiminde veya yumurtlamada bir sorun vardır. Genellikle adet düzensizliği eşlik eder.
Tubo-peritoneal patoloji: Tüplerde yapısal ya da işlevsel bir bozukluk vardır
Uterin faktör: Sorun rahimdedir. Doğuştan ya da sonradan gelişen bir sorun mevcuttur
Endometriozis:Rahim İç tabakası dokusunun olması gereken yerin dışında bulunmasına bağlı olarak gelişen hastalığa endometriozis denir. Bu hastalığa bağlı gelişen hamile kalamama durumudur.
Açıklanamayan infertilite: Tıbbi olarak gösterilmiş ana bir neden bulunamayan durumlar için kulanırız. Bu ifadeyi kullanmak için diğer bütün etkenlerin çiftimizde mevcut olmadığını göstermek gerekir.
Tedavi
Kesin tedavi hasta için elbetteki gebe kalıp sağlıkklı bir çocuk dünyaya getirmekti. Bunun için öncelikle yaşam tarzı değişikliklerine gidilir. Hasta-hekim ilişkisine dair ciddi bir danışmanlık gerektiren durumdur. Bunun devamında hap ve iğne şeklinde hormonal tedaviler ilk önce denenmesi gereken daha düşük maliyetli hastalarımızı külfete sokmayacak yaklaşımlardır. Bu yaklaşımdan fayda sağlanmaz ise aşılama yöntemi uygulanır. Yine fayda sağlanmazsa tüp bebek tedavisine geçilir.